ChampdAction Logo

De Standaard – Transit

LEUVEN - Transit, het festival voor hedendaagse muziek, bood in drie dagen een fascinerend panorama van zeer recente tot gloednieuwe composities.
Dertig werken passeerden de revue in Leuven, waarvan dertien er hun wereldpremière beleefden.

Het maakte van het weekend een intense onderdompeling in de allernieuwste muziek van gevestigde waarden en aankomend talent, van Vlaamse en buitenlandse componisten. En dat in uitvoeringen die doorlopend een zeer hoog niveau haalden. De radicale houding loont ook, want Transit trok heel het weekend volle zalen.

De verleiding is groot om in het festival een barometer te zien van wat er op dit moment leeft in de nieuwe muziek. Eerst en vooral is er de grote aandrang om te experimenteren. Componisten lijken zich steeds minder aan te trekken van normen en modellen. De vrijheid die ze vinden, gebruiken ze ten volle om met heel veel energie en vaak op een extreme manier muzikale mogelijkheden af te tasten en uit te testen.

Frank Nuyts pikt in Sacha, gebaseerd op het stripverhaal van Charles Berberian, elementen uit de eerste helft van vorige eeuw op en gebruikt dat om nieuwe varianten van zijn vertrouwde harmonische principes op te bouwen. Waar dat bij Nuyts een subtiele kwestie blijft, leek het alsof Christopher Fox in Something to do with belief al zijn verworvenheden overboord kieperde. In absurd aandoende, theatrale handelingen in de geest van de jaren zestig zocht hij een louterende herbronning.

Het theatrale en multimedia waren duidelijk populair. Zoals in de onweerstaanbaar humoristische Letter pieces van Matthew Shlomowitz, waarin muziek, beweging en performance met elkaar versmolten. Of in de integratie van livevideobeelden van Simon Steen Andersen, of in de hectische exploratie van alternatieve speeltechnieken in Fremdkörper van Stefan Prins.

Het absolute hoogtepunt van deze editie was het concert van Schola Heidelberg. Alternatieve technieken en experimenten voor instrumenten uitdenken is vrij courant. Maar dat hier vier componisten vaak met heel theatrale elementen zulke totaal andere mogelijkheden van zangstemmen uitwerkten, was opvallend sterk.

Het meest onthutsend werkte Inn Stufender Sonderung van Johannes Kalitzke, op teksten van psychiatrische patiënten. De dwangneurotische en obsessieve intensiteit drong ook in de muziek binnen. En dan was er nog de vondst van Michael Maierhof om stemmen te vervormen door de zangers in een bekertje te laten zingen waarin glazen bolletjes op de bodem liggen: een simpel ideetje dat de klank net zo spectaculair filtert en vervormt als een resem effectpedalen bij een elektrische gitaar.

Met de bevrijding van systemen en vormen raken de componisten meer begaan met de akoestische kwaliteiten van iedere klank. Experimentele technieken zijn daar de meest radicale uiting van. Maar er was ook veel introvert werk te horen.

De focus op de breekbare schoonheid van uitgepuurde klanken (in de creaties van Joachim Brackx en Stefan Van Eycken) of de concentratie op statische tonen en harmonieën bij de jonge Vlaming Nico Sall of de Nederlander Peter Adriaansz, toonden veel lef. Zonder complexen plaatsen ze de zinnelijke ervaring van klank centraal.

Transit, gehoord in Leuven op 22-24 oktober.
 
Maarten Beirens
©Copyright De Standaard

© 2004-2024 ChampdAction